استپر، از اجزای مهم موتورهای انژکتوری است که وظیفه تنظیم دور آرام را در خودرو بر عهده دارد. استپر در خودروهای مجهز به موتورهای بنزینی با سیستم انژکتوری، میزان ورود جریان هوا به موتور را کنترل می‌کند تا از افت موتور و خاموش شدن ماشین جلوگیری کند. بنابراین می‌توان گفت استپر موتور خودرو در سرعت پایین، گشتاوری مناسبی را فراهم می‌کند و سبب می‌شود در حالت درجا، احتراق در موتور انجام گیرد و خودرو روشن بماند. به طور کلی می‌توان گفت استپر موتور، یکی از قطعات مهم به شمار می‌آید که خراب شدن آن مشکلاتی همچون عدم درجا کار کردن موتور یا خاموش شدن به هنگام ایست را به دنبال دارد. در این مقاله از سایت گوهربخش تصمیم داریم استپر موتور و کاربردهای آن را بررسی کنیم.
استپر موتور چیست؟
یکی از قطعات مهم در موتور خودرو که روی دریچه گاز خودرو نصب می‌شود، استپر نام دارد. استپر قطعه‌ای الکتریکی_ مکانیکی است، هنگامی که پدال گاز فشرده نباشد، میزان هوای ورودی به دریچه گاز را کنترل می‌کند؛ همچنین سبب روشن ماندن ماشین می‌شود. استپر به کمک سنسور دریچه گاز اطلاعات را دریافت و به ECU ارسال می‌کند تا از خاموش شدن ماشین در دورهای پایین جلوگیری کند. از آنجا که استپر در قسمت ورودی دریچه گاز قرار گرفته، احتمال آلودگی و کثیف شدن آن با ذرات معلق و دوده روغن وجود دارد. در صورت آلودگی این قطعه، عملکرد موتور با اختلال مواجه می‌شود؛ از همین رو باید برای تمیز کردن این قطعه اقدامکرد تا به موتور آسیب وارد نشود.
نحوه عملکرد استپر موتور
استپر به عنوان یکی از قطعات مهم پیشرانه، تحت فرمان موتور بوده و از دستورات آن پیروی می‌کند. استپر عملگری است که در دور آرام موتور، یعنی زمانی که به پدال گاز فشار وارد نمی‌شود، میزان ورود جریان هوای مناسب به موتور را تنظیم می‌کند. به عبارت دیگر، هر موقع که راننده در حال استارت زدن ماشین، توقف در ترافیک، توقف پشت چراغ قرمز، تعویض دنده و…. است و پایش را از روی پدال برداشته، استپر موتور عملکرد خود را نشان می‌دهد؛ به گونه‌ای که با ورود جریان هوا به داخل موتور، مانع از خاموش شدن خودرو می‌شود.
این قطعه مهم زمانی که دور موتور آرام است شروع به کار می‌کند و با جمع‌آوری اطلاعات از سنسورهایی نظیر حسگر دما و سنسور مپ دستور لازم را برای تنظیم درجه گاز و مقدار هوای ورودی به منیفولد را به طرف موتور ارسال می‌کند. موتور الکتریکی بعد از دریافت اطلاعات منجر به باز و بسته شدن فنر متصل به کلاهک می‌شود. استپر در زمان استارت زدن مسیر حرکت را به گونه‌ای تنظیم می‌کند تا خودرو با حداقل سرعت روشن شود و نیز تا زمان گرم شدن، عملکرد صحیح ماشین حفظ شود.
اجزا تشکیل‌دهنده استپر موتور
استپر از قطعات مختلفی تشکیل شده است. این قطعات در کنار یکدیگر موجب می‌شوند تا استپر به طور صحیح فعالیت خود را ادامه دهد. قطعات تشکیل‌دهنده استپر باید در سلامت کامل باشند تا عملکرد این قطعه بهبود پیدا کند. اجزا تشکیل‌دهنده استپر موتور عبارتند از:
- موتور الکتریکی
- فنر نگهدارنده
- بوش جداکننده
- شفت استپر
- کلاهک
کار استپر موتور چیست؟
استپر موتور که روی دریچه منیفولد قرار گرفته وظیفه دارد خودرو را در دورهای آرام روشن نگهدارد. از دیگر وظایف استپر موتور به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- زمانی که خودرو خاموش است، استپر نقش ساسات را ایفا می‌کند و با تنظیم سوزن سبب روشن شدن خودرو با اولین استارت می‌شود.
- هنگام دریافت بار اضافی، استپر دور موتور را تنظیم می‌کند. برای مثال موقعی که کولر خودرو روشن می‌شود، موتور با بار اضافی روبرو می‌شود، در همین زمان استپر دور موتور را افزایش می‌دهد تا بار اضافی را پاسخ دهد.
- مواقعی که موتور در دور پایین کار می‌کند، استپر تنظیم میزان سوخت و هوا را بر عهده دارد.
- یکی دیگر از وظایف استپر موتور، تنظیم سرعت ماشین زمان تعویض دنده است. هنگامی که راننده جهت تعویض دنده پای خود را از روی پدال گاز برمی‌دارد، استپر از سریع بسته شدن مسیر هوا ممانعت می‌کند تا سرعت را تنظیم کند.
انواع استپر موتور
همانطور که در طول مطلب گفتیم استپر موتور از اجزا مهم موتور خودرو محسوب می‌شود که دارای دو نوع مکانیکی و دستی است. در ادامه هر کدام از انواع استپر موتور را به طور خلاصه شرح می‌دهیم:
استپر مکانیکی چیست؟
در کلیه خودروهایی که دچار مشکلات بالا بودن و یا غیرکنترل بودن دور آرام هستند، از استپر موتور مکانیکی استفاده می‌شود. کارایی بی‌نظیر استپر موتور مکانیکی سبب دور موتور آرام،کاهش آلودگی و کاهش مصرف سوخت می‌شود.
استپر دستی چیست؟
خودروهایی که در دور موتور با مشکل نوسان دائمی روبرو هستند یا به صورت ناخواسته خاموش می‌شوند، استفاده از استپر دستی می‌تواند این مشکلات را حل کند. به کمک استپر دستی می‌توان میزان سوخت مصرفی را تا حدودی کاهش داد. در استپر دستی نیازی به تعویض دریچه گاز نیست؛ همچنین فاقد سوکت و قطعات برقی است؛ از همین رو طول عمر آن مادام‌العمر است.
علائم خرابی استپر موتور
استپر که روی دریچه سوخت موتور انژکتوری قرار گرفته وظیفه روشن نگه داشتن ماشین در دور پایین را بر عهده دارد. افزایش دور موتور در زمان روشن کردن کولر و تنظیم هوای سیلندرها از دیگر کاربردهای استپر موتور به شمار می‌آید. وجود اختلال در هر یک از این موارد نشان‌دهنده خرابی استپر است. از مهمترین علائم خرابی استپر موتور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روشن شدن چراغ چک
- خاموشی خودرو بدون دلیل
- عدم شتاب گرفتن خودرو
- گاز خوردن بدون علت خودرو بعد از روشن شدن
- افزایش یافتن دور موتور بعد از روشن شدن خودرو
- افزایش پیدا کردن دور موتور در زمان بالا رفتن دمای موتور
- کاهش یافتن دور موتور موقع روشن کردن کولر
- احساس لرزش خودرو بعد از تعویض دنده
- ریپ زدن خودرو
- مصرف زیاد سوخت
- ایجاد آلودگی بیش از حد نرمال
زمان تعویض استپر موتور
برای تعویض استپر موتور خودرو باید شرایط و عوامل مختلفی را در نظر بگیرید که به شرح زیر است:
- راهنمایی تولیدکننده خودرو: مهمترین گزینه برای اینکه بتوانید استپر موتور را تعویض کنید، توجه به دستورالعمل‌های تولیدکننده خودرو است. تولیدکننده به طور معمول زمان تعویض استپر را براساس زمان یا کیلومتراژ تعیین می‌کند؛ پس همواره به راهنمایی‌های تولید کننده اعتماد کنید.
- شرایط عملکرد: شرایط و چگونگی استفاده از خودرو در زمان تعویض استپر موتور تاثیر زیادی دارد. اگر در شرایط سخت آب و هوایی یا مسیرهای کوهستانی رانندگی می‌کنید، احتمال اینکه در مدت زمان کمی به تعویض استپر موتور نیاز داشته باشید، زیاد است.
- بررسی وضعیت استپر موتور: بررسی شرایط و کارایی استپر موتور توسط متخصصین در تعیین زمان تعویض استپر موتور نقش بسزایی دارد.
به صورت کلی می‌توان گفت در بازه زمانی ۶۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ استپر موتور نیاز به تعویض دارد.
آیا استپر موتور در شتاب خودرو تاثیری دارد؟
استپر موتور در شتاب خودرو تاثیر مستقیمی دارد به طوری که برای شتاب دادن به خودرو باید پدال گاز را فشار دهید تا استپر موتور بتواند مقدار هوای ورودی به موتور را تنظیم و کنترل کند. در حقیقت، زمانی که مقدار هوای ورودی تغییر می‌کند، استپر روی موتور تاثیر مستقیم می‌گذارد و سبب افزایش شتاب خودرو می‌شود. چنانچه استپر موتور به طور صحیح کار نکند و هوا را به درستی تنظیم نکند، احتمال دارد عملکرد موتور تخت تاثیر قرار گرفته و شتاب خودرو کاهش پیدا کند. برخی مواقع، استپر موتور سبب کاهش قدرت و کارایی موتور در محدوده‌های خاصی؛ به ویژه در حالت‌های بالا یا بار سنگین در دور موتور می‌شود. بنابراین برای داشتن شتاب مناسب، حفظ و عملکرد صحیح خودرو مهم است.
آموزش نحوه رگلاژ استپر موتور
استپر موتور با وجود کوچک بودن از قطعات مهم موتور خودرو محسوب می‌شود که وظایف بسیار مهمی بر عهده دارد؛ از همین رو آگاهی ازدلایل و علائم خرابی و نیز نحوه نگهداری و تعمیر مناسب بسیار مهم است. برای رگلاژ استپر موتور باید مراحل زیر را انجام دهید:
- جداسازی ازدریچه گاز
- جدا کردن فنر
- روغن کاری استپر موتور
جداسازی دریچه گاز
برای انجام رگلاژ استپر موتور ابتدا باید آن را از دریچه گاز جدا کنید. استپر دارای دو سیم‌پیچ است که یکی فنر داخل استپر را به داخل و دیگری فنر خارجی را به بیرون حرکت می‌دهد.
جدا کردن فنر
جهت جداسازی فنر کافیست سوئیچ را چندین بار باز و بسته کنید و برای جداسازی از انگشتان خود استفاده کنید.
روغن کاری استپر موتور
بعد از جدا کردن پیچ بایستی استپر موتور را روغن کاری کنید. برای این کار ابتدا پیچ را تمیز کنید، سپس با روغن ترمز یا کرم دست آن را چرب کنید و دوباره سر جای خود قرار دهید.
در پایان شما رگلاژ استپر موتور انجام داده‌اید و باید آن را سر جای خود قرار دهید.
سخن پایانی
استپر موتور، از قطعات مهم در ماشین آلات انژکتوری است که در دور آرام موتور سبب روشن ماندن خودرو می‌شود. زمانی که پست چراغ قرمز توقف کرده‌اید و پایتان را از روی پدال گاز برداشته‌اید، استپر موتور با وارد کردن جریان هوای مناسب به سیلندرها سبب ادامه یافتن احتراق و مانع از خاموش شدن خودرو می‌شود. در صورت نقص عملکرد در استپر موتور مشکلاتی همچون: افزایش مصرف سوخت و آلایندگی، شتاب نگرفتن ماشین، ریپ زدن ماشین و….به وجود می‌آید. مجموعه گوهربخش در این زمینه خدمات زیادی ارائه می‌دهد؛ به همین منظوراز طریق سایت ما می‌توانید با کارشناسان ما در ارتباط بوده و اطلاعات زیادی کسب کنید.
سوالات متداول
- علائم خرابی استپر موتور چیست؟
از نشانه‌های خرابی استپر موتور می‌توان به مواردی همچون: روشن شدن چراغ چک، شتاب گرفتن خودرو، خاموش شدن خودرو بدون دلیل، احساس لرزش به هنگام تعویض دنده، ریپ زدن خودرو، مصرف زیاد سوخت و…اشاره کرد.
- آیا کثیف بودن استپر موتور سبب خرابی آن می‌شود؟
کثیف بودن استپر موتور و جمع شدن رسوبات کربن و سوخت روی آن سبب از کار افتادن استپر خواهد شد.