سیستم تعلیق قسمتی از اتومبیل است که از وارد شدن تکان‌های ناشی از حرکت خودرو روی سطح ناهموار به بدنه و سرنشینان جلوگیری می‌کند. در حال حاضر سیستم تعلیق در خودروها از انواع مختلف و اجزای بسیاری برخوردار است. هر کدام از اجزا وظیفه مخصوص به خود را دارد و نبود یا خرابی هر کدام سیستم تعلیق خودرو را مختل می‌کند. طبق یکی از اجزا سیستم تعلیق است که در دو سر خود بوش‌های محوری دارد که از یک طرف به قطعات متحرک سیستم تعلیق و از سمت دیگر به شاسی ماشین متصل است، در حقیقت عامل اصلی اتصال شاسی به قطعات سیستم تعلیق بر عهده طبق خودرو است. طبق خودرو شبیه به A انگلیسی بوده و دارای دو محور به نام جناغی است. طبق خودرو در نیمه بالا یا پایین چرخ قرار گرفته و با توجه به موقعیت قرارگیری به طبق بالا و پایین تقسیم می‌شود. در این مقاله از سایت گوهربخش درباره طبق خودرو صحبت خواهیم کرد.
طبق خودرو چیست؟
سیستم تعلیق خودرو از اجزا متعددی تشکیل شده است که ویژگی اصلی آن‌ها متحرک بودنشان است؛ به گونه‌ای که حرکت متداول طولی، عرضی و دورانی این قطعه فلزی ارتعاش و ضربات ناشی از حرکت اتومبیل در جاده‌ها را به خود جذب می‌کند. طبق خودرو قطعه‌ای است که سبب اتصال بین شاسی و سیستم تعلیق می‌شود. این قطعه از جنس فلز بوده و در دو قسمت انتهایی خود، دارای لوله‌ای محوری است. یک انتهای طبق به شاسی و انتهای دیگر آن به سیستم تعلیق متصل است.
وظیفه طبق در خودرو چیست؟
طبق این توانایی را به راننده می‌دهد تا ماشین را به خوبی هدایت کند، به طوری که به کمک طبق خودرو می‌توان چرخ‌ها را با سطح جاده به سمت بالا و پایین به حرکت درآورد. با وجود اینکه طبق از لحاظ ظاهری بسیار ساده است اما نقش مهمی در پایداری و قابیلت رانندگی دارد. از آنجایی که طبق اتصال بخش ثابت خودرو یعنی شاسی را با سیستم تعلیق برقرار می‌کند، باید از قدرت و استحکام کافی برخوردار باشد.
اجزا سازنده طبق خودرو و عملکرد طبق خودرو
طبق خودرو ظاهری شبیه به A انگلیسی یا به عبارت دیگر جناغ مانند دارد که از دو محور و یک راس ساخته شده است. در هر محور این قطعه فلزی بخش‌هایی از جنس لاستیک وجود دارد که به بوش طبق معروف هستند. بوش‌ها درون یک بوش فلزی قرار گرفته‌اند و باعث اتصال به شاسی می‌شوند. یکی دیگر اجزا سازنده طبق خودرو، راس طبق است که به سیستم تعلیق وصل شده است که این اتصال به کمک سیبک برقرار می‌شود.
سگ‌دست و میل موج‌گیر نیز در امتداد مسیر به طبق خودرو متصل شده که اصلی‌ترین اجزا تشکیل‌دهنده سیستم تعلیق خودرو را در کنار هم قرار می‌دهد. نوع دیگری از طبق خودرو وجود دارد که یکپارچه بوده و طبق محوری نامیده می‌شود. در ساختار بوش‌های طبق، دو سر طبق و محل اتصال سیبک در بخش میانی آن قرار گرفته است. البته لازم به ذکر است که درطبق‌های محوری اتصال سیبک در وسط نیست؛ زیرا برخی مواقع تمایل به سمت دیگری دارد که این کار بستگی به نوع سیستم تعلیق خودرو دارد.
به کمک اتصال سگ‌دست و موج‌گیر نیروهای عرضی وارده به شاسی دفع می‌شود، بدن ترتیب نیروی وارد بر شاسی از بوش‌ها به طبق و از طبق به سیبک و سگ‌دست انتقال پیدا می‌کند. سرانجام نیرو به میل موج‌گیر و فنرها رسیده و به طور دمپ شده دوباره به شاسی می‌رسد.
سیبک طبق خودرو چیست؟
سیستم تعلیق جلو از مجموعه‌ای اتصالات، بوش‌ها و یاتاقان‌ها تشکیل شده است که به چرخ‌های جلو این امکان را می‌دهد تا به صورت مستقل بالا و پایین رفته و به سمت چپ و راست بپیچند. در مسیر حرکت، سیستم تعلیق موجب می‌شود، تماس تایر با جاده برای کنترل بهینه خودرو و سایش تایر به حداکثر برسد. سیبک، از اجزا سیستم تعلیق اتومبیل به شمار می‌آید که پیوندهای مختلف را به یکدیگر متصل کرده و امکان حرکت را برای آن‌ها به وجود می‌آورد. سیبک طبق از یک توپ و یک سوکت مشابه با مفصل ران بدن انسان ساخته شده است. سیبک طبق برای سواری ایمن و روان، بین فرمان و طبق حرکت چرخشی به وجود می‌آورد و به راننده این امکان را می‌دهد تا اتومبیل را دقیق کنترل کند.
بوش طبق خودرو چیست؟
برقراری اتصال بین طبق و شاسی بر عهده بوش طبق خودرو است، علاوه بر این سر و صدای ناشی از حرکت قطعات و لرزش آن‌ها را کنترل می‌کند. بوش این توانایی را دارد تا هنگام وارد شدن ضربه، بخشی از نیروی وارد شده را جذب کرده و فشاری که بر شاسی وارد می‌کند را کاهش دهد. جنس لاستیکی این قطعه سبب به وجود آمدن این قابلیت‌ها شده است. از لحاظ ظاهری بوش طبق خودرو به مفصل زانو شباهت دارد؛ از همین رو اتصال بوش توانایی چرخش نداشته و فقط به صورت زانویی باز و بسته می‌شود.
همانطور که گفتیم بوش طبق از جنس لاستیک ساخته شده و درون یک بوش نازک فلزی قرار گرفته تا از صدمات محافظت شود. برخی مواقع بوش ظاهری شبیه به استوانه دارد و به عنوان محور باعث اتصال میان قطعات فلزی سیستم تعلیق می‌شود؛ به گونه‌ای که می‌توان طبق خودرو را به رباط‌های بدن شبیه دانست.
انواع طبق خودرو
سیستم تعلیق خودرو با همه اجزا و قطعاتی که دارد، متحرک بودن ویژگی اصلی آن است. سیستم تعلیق با حرکت دورانی، طولی و عرضی ضربات و لرزش‌های ناشی از حرکت ماشین را در جاده‌های ناهموار به خود جذب می‌کند تا شاسی که فاقد تحرک وحرکت است از آسیب مصون بماند. طبق که موجب اتصال شاسی و سیستم تعلیق می‌شود از استحکام بالایی برخوردار است؛ زیرا تحت فشار و نیروی بسیار زیادی قرار دارد.
طبق ماشین یا به عبارت دیگر بازوی کنترل آن یک قطعه فلز از جنس آلیاژ است که مشابه A انگلیسی است. این نوع طبق از دو محور و یک راس تشکیل شده که هر محور دارای یک بوش لاستیکی است و بوش طبق نامیده می‌شود. عامل اتصال طبق به شاسی بر عهده بوش بوده و راس طبق نیز وسیله اتصال به سیستم تعلیق است.
نوع دوم طبق که طبق محوری نامیده می‌شود، یکپارچه بوده و بوش طبق یا همان محل اتصال سیبک دروسط طبق قرار گرفته است.
علائم خرابی طبق خودرو
با خراب شدن طبق خودرو کنترل ماشین برای راننده کاهش یافته و به سختی می‌تواند رانندگی کند؛ بنابراین ممکن است آسیب‌های زیادی به شاسی وارد شود؛ همچنین طبق خودرو جزو آن دسته از قطعاتی است که رانندگان به راحتی متوجه خرابی آن نمی‌شوند؛ از همین رو ضروری است با علائم و نشانه‌های خرابی طبق خودرو آشنایی داشته باشید تا در کمترین زمان ممکن مشکل را تشخیص دهید و برای تعویض آن اقدام به تعویض کنید. نشانه‌های خرابی طبق خودرو به شرح زیر است:
- هنگام عبور از دست اندازهای جاده صدای تق‌تق یا جیر‌جیر شنیده شود.
- در زمان چرخش چرخ‌ها، توقف و چرخاندن فرمان، صدای کلیک و ضربه محکم شنیده شود.
- در فرمان خودرو، به ویژه در سرعت‌های بالا لرزش احساس شود.
- زوایای کمبر و کنترل چرخ‌ها انحراف شدیدی داشته باشد و باهم در یک راستا نباشند.
- طبق‌های خودرو کج شوند.
- بوش‌های طبق له یا پاره شوند.
- گردگیر سیبک پاره شود یا در ساختار آن ایراد به وجود بیاید.
طبق در کدام قسمت خودرو قرار گرفته است؟
امروزه در بیشتر وسایل نقلیه یک یا دو طبق در سیستم تعلیق وجود دارد. در خودروهای سواری برای هر چرخ‌ها یک طبق و در کامیون و ماشین‌های شاسی بلند، دو طبق بالا و پایین تعبیه شده است. تعداد طبق در ماشین به عوامل مختلفی نظیر: نوع سیستم تعلیق خودرو، محل محور محرک خودرو، تعداد دیفرانسیل روی خودرو، سیستم تعلیق معمولی یا هوشمند خودرو بستگی دارد. طبق که به بازوی کنترل‌کننده نیز معروف است در سیستم‌های تعلیق و فرمان خودرو، در محور جلو در هر یک از دو چرخ جلو قرار گرفته است.
زمان تعویض طبق خودرو
در صورتی که علائم زیر را مشاهده کردید، یعنی وقت آن است که طبق خودرو را تعویض کنید:
- چنانچه رانندگی با خودرو روان نباشد، این وضعیت بیشتر در زمین‌های ناهموار یا در رانندگی با سرعت بالا رخ می‌دهد.
- اگر هنگام توقف جلوی ماشین پایین بیاید.
- در صورتی که فرمان به سختی کار کند یا فرمان دچار لرزش و سرگردانی شود.
- اگر به سمت ماشین پایین باشد، یعنی طبق خودرو خراب است و باید نسبت به تعویض آن اقدام کنید.
خرید طبق خودرو از فروشگاه لوازم یدکی گوهربخش
از آنجایی که وجود طبق خودرو در حفظ تعادل ماشین و حفظ جان سرنشینان اهمیت زیادی دارد بایستی به طرز تهیه این قطعه توجه بسیاری کرد و هزینه را جایی صرف کرد که بالاترین کارایی را داشته باشد. سایت گوهربخش از معتبرترین سایت‌های موجود در زمینه لوازم خودرو خصوصا طبق خودرو به حساب می‌آید؛ بنابراین با مراجعه به این سایت می‌توانید از اصل بودن قطعات، ضمانت و گارانتی هر کدام از قطعات اطمینان پیدا کرده و اقدام به خرید کنید.
سوالات متداول
- خودروها دارای چند طبق هستند؟
در تعین تعداد طبق‌های خودرو فاکتورهای مختلفی تاثیر دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به مواردی همچون نوع سیستم تعلیق، محل قرارگیری گرفتن محور محرک خودرو، تعداد دیفرانسیل‌های خودرو و ….اشاره کرد. اما به طور معمول در هر یک از چرخ‌های محور محرک ماشین، دو طبق در بالا و پایین جاسازی شده است.
- نشانه‌های خرابی طبق خودرو چیست؟
از علائم خرابی طبق خودرو مواردی همچون: شنیدن صدای تق‌تق یا جیر‌جیر هنگام عبور از دست‌اندازی، شنیدن صدای کلیک و ضربه محکم هنگام چرخش چرخ‌ها، کج شدن طبق و ….را می‌توان نام برد.