در خودروها برای حرکت و انتقال نیرو از قطعات مختلفی استفاده می‌شود که یکی از آنها صفحه کلاچ نام دارد. این قطعه که به عنوان یکی از قطعات مصرفی خودرو اهمیت بسیار زیادی در حرکت آن دارد در خودروهای دنده اتوماتیک نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که صفحه کلاچ دچار آسیب شود شما را با علائمی مواجه می‌کند که باید آن را تعمیر یا تعویض کنید. صفحه کلاچ باعث قطع شدن و انتقال مجدد نیرو در خودرو می‌شود که باعث می‌شود شما بتوانید خودرو را حرکت داده و در زمان مشخص آن را متوقف کنید. برای شناخت این قطعه از خودرو با ما همراه شوید.
صفحه کلاچ چیست و از چه اجزایی تشکیل شده است؟
صفحه کلاچ خودرو چگونه کار می‌کند؟ کلاچ به عنوان یکی از قطعات حیاتی خودرو برای انتقال نیرو و حرکت آن اهمیت زیادی داشته و اگر این قطعه از خودرو درگیر نشود شما نمی‌توانید خودروی خودتان را حرکت دهید. صفحه کلاچ وظیفه دارد در سرعت‌های متفاوت شما بتوانید دنده خودرو را عوض کنید. کلاچ خودرو با یک طول عمر مشخص مورد استفاده قرار می‌گیرد. گاهی شرایطی در خودرو ایجاد می‌شود که باعث آسیب به این قطعه شده و باید آن را تعویض کرد.
یکی از قطعات اساسی سیستم انتقال نیروی خودرو که صفحه کلاچ نامیده می‌شود برای اتصال بین موتور و گیربکس مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قطعه در حین حرکت امکان قطع شدن و انتقال نیرو را فراهم می‌کند و به این ترتیب شما می‌توانید خودروی خود را کنترل کنید. با توجه به کنترل زمان نیروی انتقالی گیربکس، صفحه کلاچ باعث توقف یا حرکت خودرو می‌شود. زمانی که نیاز به تعویض دنده در خودرو وجود داشته باشد باید نیروی ایجاد شده توسط موتور به طور موقت قطع شده و پس از تعویض دنده این نیرو مجدد اعمال شود. این کار به وسیله کلاچ انجام خواهد شد.
ساختار و اجزای کلاچ
اولین و مهمترین قسمت در سیستم انتقال نیروی خودرو که کلاچ نامیده می‌شود، نقش مهمی در جلوگیری از ضربه به موتور و چرخ دنده‌ها نیز دارد. با توجه به اینکه یک کلاچ بتواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد در آن از قطعات گوناگون استفاده می‌شود. از اجزای کلاچ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
فلایویل
قطعه‌ای به نام فلایویل در سیستم کلاچ خودرو نام دارد که از یک صفحه دایره‌ای شکل از جنس چدن تولید می‌شود. این قطعه به قسمت انتهایی میل لنگ متصل شده و باعث می‌شود لرزش موتور را جذب کند. وظیفه فلایویل انتقال انرژی چرخشی تولید شده است. اطراف فلایویل دنده وجود دارد و با اتصال آن به استارت، باعث انتقال دور استارت به موتور می‌شود. از آنجایی که قدرت ارسالی از سمت پیستون به میلنگ ثابت است سنگین بودن وزن فلایویل باعث تعادل حرکت میل لنگ نیز خواهد شد.
پوسته کلاچ
این پوسته با استفاده از یک پیچ مخصوص به فلایویل متصل شده و پوششی برای نگهداری دیسک است. پوسته کلاچ برای نگهداری صفحه کلاچ و فنر آن نیز اهمیت بسیار زیادی دارد.
دیسک کلاچ
دیسک کلاچ به شکل یک حلقه تولید شده و درون پوسته قرار می‌گیرد. این قطعه وظیفه انتقال نیروی تولید شده توسط موتور را داشته و از صفحه کلاچ جدا می‌شود.
فنر کلاچ
برای جدا شدن و فشرده شدن دیسک از صفحه کلاچ باید از فنر استفاده کرد. فنر کلاچ درون پوسته آن قرار گرفته و با فشرده شدن و رها شدن آن می‌تواند نیرو را قطع و وصل کند.
صفحه کلاچ
صفحه کلاچ در سیستم کلاچ خودرو به فلایویل متصل می‌شود و باعث انتقال نیرو از موتور به گیربکس خواهد شد. زمانی که نیاز به تعویض دنده وجود داشته باشد صفحه کلاچ باعث این کار خواهد شد.
جنس دیسک و صفحه کلاچ
جنس دیسک و صفحه کلاچ با توجه به نوع خودرویی که باید از این قطعات در آنها استفاده شود متفاوت است. در برخی خودروها از جنس تیتانیوم برای تولید دیسک و صفحه کلاچ استفاده می‌شود. در خودروهای معمولی این قطعه از آلومینیوم، آهن و فولاد نیز تولید می‌شود. با توجه به اینکه جنس صفحه کلاچ باید در برابر ضربه و حرارت مقاومت زیادی داشته باشد در هنگام خرید خود به این نکته توجه داشته باشید.
هرچه جنس دیسک و صفحه کلاچ بهتر باشد می‌تواند با طول عمر بالای خود باعث عملکرد بهتر خود را در رانندگی‌های طولانی مدت نیز شود. در خودروهای های مسابقه‌ای بیشتر از دیسک‌هایی که از جنس تیتانیوم تولید می‌شود استفاده می‌کنند؛ زیرا میزان ضرباتی و فشاری که در این خودروها به صفحه کلاچ وارد می‌شود بسیار زیاد است.
عمر مفید دیسک و صفحه کلاچ چقدر است؟
عمر دیسک و صفحه کلاچ ثابت نیست و با توجه به شرایط رانندگی و میزان استفاده از خودرو باید آن را مشخص کرد. افرادی که به صورت تاکسی در مسیرهای مختلفی حرکت می‌کنند و میزان بسیار زیادی از ترمز و کلاچ استفاده می‌کند باعث کاهش عمر صفحه کلاچ خواهند شد. رانندگی در سطح شهرهای بسیار شلوغ که ترافیک زیادی دارند و باید از کلاچ استفاده زیادی شود باعث کاهش طول عمر این قطعه خواهد شد. افرادی که بیشتر در جاده‌ها رانندگی می‌کنند و نیازی به استفاده از کلاس تعویض دنده ندارند، می‌توانند این قطعه را در طولانی مدت مورد استفاده قرار دهند.
صفحه کلاچ در خودروهای اتوماتیک
اگرچه در خودروهای اتوماتیک تعویض دنده به صورت دستی انجام نمی‌شود اما باید صفحه کلاچ در آنها وجود داشته باشد تا این کار در آنها به صورت اتوماتیک انجام شود. مدیریت خودروهای دنده اتوماتیک راحت‌تر است و کنترل آنها به راحتی انجام می‌شود. صفحه کلاچی که در خودروهای اتوماتیک مورد استفاده قرار می‌گیرد با خودروهای معمولی یکسان است اما تنها تفاوت آنها نحوه تعویض دنده است. اگر از خودروهای اتوماتیک نیز به درستی استفاده شود و نیازی به تعویض دنده‌های مکرر وجود نداشته باشد صفحه کلاچ عمر بیشتری پیدا خواهد کرد. از آنجایی که تعویض دنده در این خودروها اصولی‌تر از خودروهای معمولی انجام می‌شود، می‌توان گفت که صفحه کلاچ خودروهای دنده اتوماتیک کمتر دچار آسیب می‌شوند و در طولانی مدت قابل استفاده هستند.
مشکلات رایج در کلاچ
اگر مشکلات خرابی قطعات مختلف خودرو را در زمان مشخص تشخیص ندهید هزینه بسیار زیادی برای تعمیر آنها به وجود می‌آید و این آسیب به قسمت‌های مختلف آن نیز وارد خواهد شد. در قسمت کلاچ خودرو نیز ممکن است به دلایل مختلف آسیب‌های زیادی به وجود آید با توجه به اینکه این سیستم از خودرو اهمیت زیادی در حرکت آن دارد باید به مشکلات آن توجه زیادی داشته باشید. از مشکلات رایج در سیستم کلاچ خودرو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تمام شدن دیسک کلاچ
با توجه به اینکه دیسک کلاچ از چه جنسی تولید شده باشد پس از مدتی در اثر اصطکاک دچار فرسایش می‌شود که باید آن را تعویض کرد. رانندگی با دیسک تمام شده قابل انجام نیست و خسارات بسیار زیادی به قسمت‌های مختلف خودرو نیز وارد می‌کند.
تاب برداشتن صفحه کلاچ
گاهی اوقات به دلیل تغییر دمای ناگهانی هوا، خنک شدن و داغ شدن صفحه کلاچ در یک زمان کوتاه انجام می‌شود که باعث تاب برداشتن آن خواهد شد. اگر تاب برداشتن بسیار زیاد باشد ترک نیز در این قطعه ایجاد می‌شود. در صورت تاب برداشتن صفحه کلاچ امکان رانندگی وجود نداشته و این صفحه نمی‌تواند عملکرد مناسبی داشته باشد.
سوختن کلاچ یا صفحه کلاچ
این مشکل زمانی ایجاد می‌شود که خودرو در حالت ثابت قرار داشته باشد و لاستیک‌ها را به حرکت درآورید. تیک آف زدن این روزها طرفداران زیادی پیدا کرده اما به دلیل ایجاد فشار زیاد روی کلاچ باعث سوختن آسیب دیدن آن می‌شود. اگر تعویض دنده نرم و به درستی انجام نشود فشار زیادی روی صفحه کلاچ وارد کرده و آن را می‌سوزاند.
چه عواملی باعث خراب شدن یا کاهش عمر صفحه کلاچ می شوند؟
عوامل زیادی هستند که باعث خراب شدن و یا کاهش عمر صفحه کلاچ می‌شوند. در صورتی که رانندگی شما به شکلی باشد که فشار زیادی روی این قسمت از خودرو وارد کنید باعث استهلاک این قطعه خواهید شد. از عوامل موثر در خراب شدن این قطعه می‌توان به شتاب‌گیری خودرو در شرایط نامساعد اشاره کرد. افزایش وزن خودرو به هر دلیل و فشار آوردن به خودرو در سربالایی‌ها نیز باعث آسیب به این قطعه خواهد شد.
از دلایل دیگر می‌توان به افزایش غیر استاندارد قدرت موتور نیز اشاره کرد. برخی از رانندگان برای توقف در مسیرهای سربالایی کلاچ خودرو را درگیر می‌کنند و به جای ترمز، خودرو را با استفاده از کلاچ متوقف می‌کنند. اگرچه این عمل باعث توقف خودرو می‌شود اما فشار زیادی روی کلاچ وارد کرده و باعث آسیب دیدن صفحه کلاچ خواهند شد. برخی رانندگان نحوه استفاده صحیح از کلاچ را بلد نیستند و به همین دلیل باعث کاهش طول عمر صفحه کلاچ نیز می‌شوند.
مهمترین علائم خرابی صفحه کلاچ
لرزش در هنگام جدا شدن از زمین
یکی از علائم نشان دهنده خراب شدن صفحه کلاچ لرزش خودرو در هنگام جدا شدن از زمین است. زمانی که خودروی شما در دنده یک قرار می‌گیرد و می‌خواهید به آرامی حرکت کنید لرزش شدیدی در آن ایجاد می‌شود که یکی از علائم خراب شدن صفحه کلاچ است.
سفتی کلاچ و پرش پا
علائم نشان دهنده خراب بودن صفحه کلاچ خودرو می‌توان به سفت شدن کلاچ و از بین رفتن حالت فنری پدال اشاره کرد. در حالت عادی زمانی که شما می‌خواهید کلاچ را رها کنید این قسمت از خود را حالت فنری دارد و پای شما از روی پدال پرتاب می‌شود. اگر پدال کلاچ بسیار سفت شود یعنی صفحه کلاچ تمام شده است.
عمل تعویض دنده به سختی انجام شود
اگر تعویض دنده در خودرو به سختی انجام شود و دنده به درستی جا نرود، یعنی عملکرد صفحه کلاچ به درستی نیست. در هنگام تعویض دنده شما باید به راحتی بتوانید دنده را جا بزنید و این کار با سختی مواجه نشود.
تست تمام شدن صفحه کلاچ خودرو
اگر با علائم خراب شدن صفحه کلاچ خودرو مواجه شوید باید به یک مکانیک و فرد متخصص در این زمینه مراجعه کنید. مکانیک‌ها برای تمام شدن صفحه کلاچ خودرو از تست‌های مختلف استفاده می‌کنند. یکی از این تست‌ها قرار دادن خودرو در حالت سکون روی دنده ۲ است. پس از این کار مکانیک پای خود را به شکل ناگهانی از روی پدال کلاچ برمی‌دارد و در صورتی که موتور خاموش نشود یعنی صفحه کلاچ آن تمام شده است. در حالت عادی زمانی که خودرو در دنده دو قرار گرفته باشد نمی‌توانید پای خود را از روی کلاچ بردارید و خودرو خاموش می‌شود.
زمان تعویض دیسک و صفحه چند کیلومتر است؟
شاید برای شما همین سوال پیش آید که زمان تعویض دیسک و صفحه چند کیلومتر است؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که تولید کنندگان خودروهای مختلف جواب‌های گوناگونی برای این سوال مطرح کرده‌اند. در خودروی تیبا زمان تعویض دیسک و صفحه بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ هزار کیلومتر است. در خودروهای ال ۹۰ این عدد متفاوت بوده و ۳۰۰ هزار کیلومتر را برای تعویض این قسمت از خودرو بیان کرده‌اند. اگر بخواهیم میانگین عددهای بیان شده توسط تولید کنندگان خودرو برای تعویض دیسک و صفحه کلاچ در نظر بگیریم می‌توانیم بگوییم که اگر خودروی شما بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار کیلومتر مسیر را طی کند باید این قطعات را تعویض کنید.
شرایط هوایی و جوی و مسیرهای رانندگی نیز تاثیر زیادی در این زمینه می‌گذارند. با توجه به اینکه این روزها استفاده از خودروها با هدف‌های مشخص متفاوتی انجام می‌شود و برخی از افراد استفاده بسیار زیادی از خودروی خودشان دارند شاید نیاز باشد پیش از رسیدن کیلومتر خودرو به این عددها صفحه کلاچ آن را تعویض کرد. اگر می‌خواهید از زمان تعویض صفحه کلاچ و دیسک آن مطلع شوید می‌توانید از سرویس‌های دوره‌ای استفاده کنید. با این سرویس‌ها شما هر چند وقت یکبار به یک تعمیرکار مراجعه می‌کنید و ان قسمت‌های مختلف خودروی شما را مورد بررسی قرار می‌دهد. اگر نیاز به تعویض صفحه کلاج وجود داشته باشد او این کار را برای شما انجام خواهد داد.
سخن پایانی
همانطور که در این مطلب توضیح دادیم یکی از قطعات بسیار مهم خود را صفحه کلاچ آن نام دارد که برای حرکت و یا توقف آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که خودرو شما نیاز به تعویض صفحه کلاچ داشته باشد باید یک قطعه یدکی اورجینال و با کیفیت را برای آن انتخاب کنید. فروشگاه گوهربخش به عنوان یکی از فروشگاه‌های مطرح در کشور قطعات یدکی را با کیفیت بسیار بالا به فروش می‌رساند. در صورتی که می‌خواهید این قطعه با هزینه بسیار مناسب به دست شما برسد می‌توانید از طریق همین سایت سفارش خود را به صورت غیرحضوری ثبت کرده و در وقت و هزینه خود صرفه‌جویی کنید.