میتسوبیشی اوتلندر یکی از خودروهای کراساوور ژاپنی است که در میان ایرانیان محبوبیت زیادی دارد. نسل اول این خودرو در سال 2001 با نام میتسوبیشی Airtrek معرفی شد. اما بعدها در سال 2003 نام آن به اوتلندر تغییر کرد. واردات این خودرو به ایران، به سال 2014 برمیگردد. آرین موتور به عنوان نمایندگی رسمی میتسوبیشی این خودرو را وارد بازار ایران کرد. البته این مدل از اوتلندر به دلیل نمای ظاهری نه چندان جذاب، فروش خوبی نداشت. این خودرو در سال 2016 تحت یک فیس لیفت قرار گرفت و در سه سطح مختلف امکانات ( تیپ 3 – 4 – 5 ) به بازار عرضه شد. میتسوبیشی در نسخه فیس لیفت شده، ظاهر اوتلندر را بسیار بهبود بخشید. همین امر موجب شد تا این خودرو طرفداران زیادی پیدا کند.
در این مقاله به بررسی انواع تیپهای اوتلندر و مشخصات و مزایا و معایب میتسوبیشی اوتلندر خواهیم پرداخت. اگر درباره این خودرو، اطلاعات زیادی ندارید و حتما تا انتهای مقاله همراه با باشید. این مقاله برای کسانی که به دنبال خرید لوازم یدکی اوتلندر هستند، نیز بسیار مفید خواهد بود.
معرفی میتسوبیشی اوتلندر
حدود یک قرن پیش، شرکت میتسوبیشی موتورز، بینان نهاده شد. این گروه صنعتی، تا قبل از روی آوردن به خودروسازی، بهعنوان غول کشتیسازی ژاپن شناخته میشد، اما با معرفی اولین خودروی بنزینی با خط تولید تجاری در سال ۱۹۱۷، نخستین خودروساز صنعتی ژاپن، لقب گرفت. میتسوبیشی تا دههی ۷۰ میلادی به رشد خود ادامه داد و در جمع سودآورترین برندهای خودرویی دنیا قرار داشت، اما با شروع دههی ۹۰، با کاهش فروش و کمبود سرمایه مواجه شد. قدیمیترین خودروساز ژاپن، با شروع قرن بیست و یکم در سراشیبی سقوط قرار گرفت و در نهایت، مجبور به فروش تمامی خطوط تولید خود، در خارج از ژاپن شد. شاید بتوان، نیسان را ناجی میتسوبیشی دانست، چرا که با خرید ۳۴درصد از سهام این برند، سازندهی لنسر و پاجیرو را از ورشکستگی نجات داد.خودروهای مدرن میتسوبیشی، از جمله شاسیبلند اوتلندر که امروزه در ایران حضور دارد؛ با ظاهری فراتر از مدلهای قبلی ارائه میشوند. این موضوع، نشانهی سرمایهگذاری صحیح و مدیریت عالی گروه رنو – نیسان در راس میتسوبیشی است.
در ایران، شاسیبلند میتسوبیشی با خودروی پاجیرو شناخته میشود که البته به دلیل فروش ناموفق مدل جدید در بازار جهانی، بهزودی با توقف تولید مواجه خواهد شد. چنین شریطی، اوتلندر را بهعنوان پرچمدار کراساورهای میتسوبیشی معرفی میکند تا با قیمت منطقی و شرایط فنی مناسب، ناجی سازنده در شرایط حساس کنونی باشد. نسل اول این خودرو در سال ۲۰۰۱ معرفی شد و مثل دیگر خودروهای میتسوبیشی در آن زمان، با ضعف طراحی مواجه بود. نسلهای دوم و سوم اوتلندر، به ترتیب در سالهای ۲۰۰۶ و ۲۰۱۲ معرفی شدند، اما همچنان در کنار امکانات فنی مناسب، زیبا و چشمنواز به حساب نمیآمدند. هرچند که اوتلندر نسل سوم، از نظر ظاهری نمیتوانست در جذب بازار جهانی به موفقیت برسد، نسخهی ۲۰۱۵ با فیسلیفت اساسی، سودآوری این محصول را بالا کرد و با حداقل هزینه، به خودرویی قابل قبول تبدیل شد. این محصول، در نمایشگاه خودروی نیویورک، مورد توجه کارشناسان قرار گرفت و از سال ۲۰۱۶، وارد خطوط تولید میتسوبیشی در ژاپن، روسیه، مالزی و چین شد.
اوتلندر فیسلیفت شده، با کاهش وزن قابلتوجه به میزان ۹۰ کیلوگرم، همراهبا ارتقاء فنی و آپشنهای مدرن در کنار افزایش ایمنی، فراتر از مدل قبلی عمل میکند و در بازار ایران هم، مورد توجه قرار گرفته است. این خودرو صرفا با تیپ اصلی، توسط شرکت آرین موتور، نمایندهی رسمی محصولات میتسوبیشی در کشور؛ عرضه میشود اما در بازار جهانی با نسخههای GT، اکتیوگیر (Active Gear) و هیبرید (PHEV) نیز فروخته میشود.
مشاهده و خرید سایر لوازم یدکی خودروهای میتسوبیشی: لوازم یدکی لنسر| لوازم یدکی ASX
میتسوبیشی اوتلندر مدل PHEV
شرکت خودروسازی میتسوبیشی همزمان با معرفی اوتلندر نسل سوم بنزینی، نسخه پلاگین هیبرید این خودرو را با نام PHEV معرفی کرد. مدل هیبریدی اوتلندر به دلیل نداشتن گیربکس در سیستم انتقال قدرت و طراحی خاص قوای محرکه به یکی از پرفروشترین خودروهای هیبریدی در دنیا تبدیل شدهاست. قبل از ممنوعیت واردات خودرو در ایران، نسخه هیبریدی اوتلندر توانست در مدت کوتاهی فروش خوبی را تجربه کند.
از نظر ظاهری میتسوبیشی اوتلندر PHEV تفاوت زیادی با مدلهای بنزینی و معمولی ندارد. از لحاظ ظاهر بیرونی، تنها رینگهای اسپرت، قسمت پایین سپرها و رکاب اوتلندر PHEV با نسخههای قبلی تفاوت دارد. در نمای داخلی نیز طراحی غربیلک فرمان و دسته دنده تغییر کرده و محل قراگیری تعدادی از کلیدها نیز جابهجا شدهاند. نسخه PHEV در حال حاضر کاملترین و فولترین میتسوبیشی اوتلندر موجود در جهان است که علاوه بر داشتن آپشنهای مدلهای قبلی، از امکاناتی نظیر رادار های تصادف جلو و عقب نیز برخوردار است.
همانطور که گفتهشد، اوتلندر PHEV یک خودروی هیبریدی است. شما میتوانید موتورهای برقی خودروی اوتلندر PHEV را در نیم ساعت حدود 70 درصد شارژ کنید. البته برای شارژ کامل حدود 5 ساعت زمان نیاز دارید.
طراحی ظاهری میتوبیشی اوتلندر
نمای ظاهری مدل 2016 اوتلندر، بسیار جذاب است. چراغها که حالت تندوتیزی دارد با یک نوار کرومی بهم متصل شده و زیبایی این خودرو را دوچندان کردهاست. در قسمت پشتی این خودرو، چراغهای بزرگی با فرمی خاص به صورت دو تکه در زیر شیشه عقب قرار دارد که تا بخش جانبی امتداد یافته است. ارتفاع خوب و زیاد شیشه عقب باعث شده تا سرنشینان و راننده دید وسیعتر و خوبی داشتهباشند.
مشاهده و خرید سایر لوازم یدکی خودروهای میتسوبیشی: لوازم یدکی پاجرو | لوازم یدکی میراژ
طراحی داخلی میتسوبیشی اوتلندر
در ساخت کابین از مواد باکیفیت استفاده شدهاست. این خودرو عایقبندی خوبی دارد در نتیجه صدای باد و جاده و .. به درون خودرو نفوذ نکرده و باعث ناراحتی سرنشینان خودرو نمیشود. اما طراحی داخلی این خودرو نیز یکی از تقاط ضعف خودروی میتسوبیشی اوتلندر حساب میشود. داشبورد این خودرو نامتقارن بوده و انتقال یکی از دریچههای تهویه به ناحیه روبهروی سرنشین باعث شده تا طراحی داخلی آن به ذاق بسیاری از افراد خوش نیاید. البته فرم صندلیها بهگونهای است که سرنشینان را اذیت نمیکند. یکی از ویژگیهای مثبت این خودرو، داشتن فضای مناسب و زیاد برای سرنشینان است. البته شاید برخی از افرادی که قد بلند دارد در ردیف دوم، از لحاظ سر محدودیتهایی داشتهباشند. صندوق عقب اوتلندر حدود 591 لیتر فضا دارد اما زمانی که تمام صندلیها در جای خود قرار بگیرند، فضای صندوق عقب کوچکتر خواهدشد.
مصرف سوخت
متاسفانه یکی از ایرادات خودروی میتسوبیشی، مصرف سوخت بالا میباشد. این خودرو با موتور 4 سیلندر 2.4 لیتری، به ازای هر 100 کیلومتر حدود 9.4 لیتر سوخت مصرف میکند. در حالی که سایر خودروها با همین حجم موتور، سوخت کمتری مصرف میکنند. حجم باک این خودرو 63 لیتر بوده و در خارج شهر نیز به ازای هر 100 کیلومتر حدود 7.5 لیتر سوخت مصرف میکند.
مصرف سوخت داخل شهر | 9.4 لیتر در هر صد کیلومتر |
مصرف سوخت خارج از شهر | 7.5 لیتر در هر صد کیلومتر |
مصرف سوخت ترکیبی | 9.3 لیتر در هر صد کیلومتر |
حجم باک | 63 لیتر |
بعد از بررسی کلی قسمتهای مختلف میتسوبیشی اوتلندر، نوبت به توضیح آپشنها و امکانات مهم این خودرو میرسد. در ادامه چند آپشن مهم که خودروهای اوتلندر دارا میباشند را توضیح میدهیم.
سیستم UMS
یکی از مهمترین آپشنهایی که در خودروی اوتلندر تیپ 5 ارائه شد، سیستم UMS میباشد. ممکن است برای شما نیز پیش آمده باشد که در حال رانندگی هستید، اما ناگهان خودروی جلوی شما میپیچد. در این مواقع امکان دارد به جای ترمزگرفتن، پدال گاز را فشار دهید و خسارت بیشتری وارد کنید! زمانی که سیستم UMS فعال باشد، موانع را بررسی میکند. اگر مانعی وجود داشت و راننده به جای فشردن پدال ترمز، پدال گاز را فشار دهد، این سیستم در ابتدا یک هشدار صوتی پخش کرده و سرعت گاز را کاهش میدهد. در واقع نقش اصلی اوتلندر کاهش فشار و قدرت پدال گاز میباشد و کاری با سیستم ترمز ندارد. برای فعال کردن سیستم UMS باید دنده را در حالت درایو قرار دهید.
سیستم 4WD
یکی دیگر از آپشنهای اوتلندر، سیستم 4WD یا چهار چرخ محرک میباشد که به کمک آن میتوانید وضعیت سیستم انتقال نیرو را تغییر دهید. سیستم 4WD دارای 3 وضعیت نرمال(Normal)، اکو (ECO) و قفل (Lock) میباشد. زمانی که وضعیت و حالت اکو فعال باشد، نیرو تنها به چرخهای جلو منتقل میشود تا خودرو مصرف سوخت پایینی داشتهباشد. در وضعیت نرمال نیز نیرو فقط به چرخهای جلو میرسد اما با این تفاوت که اگر سیستم عدم چسبندگی در محور جلو را تشخیص دهد، مقداری را به نیروی نیروی موتور را به محور عقب منقل میکند. در حالت سوم یعنی قفل، نیرو بهطور مساوی بین محور جلو و عقب تقسیم میشود. قابلیت سیستم 4WD اوتلندر با اینکه به پای خودروهای دیگر مانند پرادو و اف جی کروزر نمیرسد اما سیستم 4WD یکی از مهندسیترین آپشنهای اوتلندر شناخته میشود.
ترمز پارک برقی
برخلاف بسیاری از خودروها، در اوتلندر خبری از ترمز دستی نیست. بلکه این خودرو داری ترمز دستی برقی میباشد و فقط با فشردن دکمه قرارگرفته روی داشبورد خودرو، خودرو متوقف خواهدشد.
پدال شیفتر
میتسوبیشی اوتلندر از گیربکس CVT استفاده میکند. این گیربکس با رصد شرایط جاده، دور موتور را تنظیم میکند اما سرعت پایین آن باعث نارضایتی خریداران شده بود. به همین دلیل میتسوبیشی در طراحی و تولید مدل جدید، یک شیفتر روی فرمان خودرو قرار داد. اما پدال شیفتر چه کاربردی دارد؟ پدال شیفتر این امکان را در اختیار رانندگان قرار میدهد که هر زمانی حس کردند تعویض دنده به کندی انجام میشود، میتواند به صورت دستی دنده را تعویض کنند.
تست تصادف و آپشنهای ایمنی
برترین نهادهای مربوط به ایمنی خودروی جهان، شامل مؤسسه NCAP اروپا و بنیادبیمه ایمنی بزرگراه (Insurance Institute for Highway Safety) که اختصارا IIHS نامیده میشود، امتیازات بسیار خوبی به میتسوبیشی اوتلندر دادهاند. این محصول، یک خودروی ۵ ستاره محسوب میشود که تستهای برخورد از جهتهای مختلف را با موفقیت پشت سر گذاشته است.
ثبات کابین و خصوصا قسمت سقف اولتدر، نشان از استقامت قابل قبول این خودرو در برخوردهای مستقیم دارد. ضمن اینکه زانوها و پایینتنهی سرنشینان جلو هم، به خوبی حفظ میشود. در مجموع، بنیاد ایمنی خودروهای اروپا (Euro NCAP) امتیاز ۹۴ از ۱۰۰ را برای حفاظت سرنشینان جلو در اوتلندر اختصاص داده و برای مسافران صندلی عقب و کودکان، امتیاز ۸۳ از ۱۰۰ اعلام کرده است. ایمنی عابرین پیاده در برخورد با اوتلدر، ۶۴ از ۱۰۰ در نظر گرفته شده، درحالیکه برای آپشنها و فناوریهای ایمنی اوتلندر، امتیاز ۱۰۰ از ۱۰۰، اختصاص داده شده است. فراموش نکنیم، امتیاز بسیار خوب در بخش آپشنها و فناوریهای ایمنی اوتلندر، به دلیل استفاده از ۷ ایربگ و سیستم ترمز خودکار در نسخهی فولآپشن این خودرو است.
هرچند که اوتلندر وارداتی، از امکانات رفاهی نسبتا کاملی استفاده میکند؛ بدون سیستم ترمز خودکار اضطرای (AEB)، ارائه میشود. این موضوع، مسلما بر قیمت نهائی اوتلندر برای رقابت در بازار ایران تاثیرگزار بوده است، چرا که نسخههای مجهز به این فناوری با رادارهای مخصوص و دوربین جلو، حدود ۳ هزار دلار به هزینههای خریدار اضافه خواهند کرد. آپشنهای ایمنی اوتلندر در نسخهی ورودی به ایران عبارتاند از ، حسگر جلو و عقب،دید ۳۶۰ درجه، شامل ۷ کیسهی هوا ( ۲ عدد ایربگ اصلی و ۲ عددایربگ جانبی برای سرنشینان جلو، ۲ عدد ایربگ پردهای سراسری و ۱ عدد برای زانو راننده)، ترمز عقب دیسکی و جلودیسکی خنک شونده، سیستم ترمز ضد قفل ABS)) سیستم توزیع الکترونیکی نیروی ترم(EBD)،کنترل فعال پایداری(ACS)، کنترل کشش(TCL) ، وترمز کمکی در هنگام حرکت در سطوح شیب دار (HAC) -.
مشخصات انواع تیپ های خودرو میتسوبیشی اوتلندر
میتسوبیشی اوتلندر مدل سال ۲۰۱۷ میلادی در ۴ تیپ اصلی به مشتریان عرضه می گردد . برای مشاهده قیمت کلیک کنید . این تیپ ها عبارتند از :
1- تیپ پایه ES
2- تیپ SE
3- تیپ SEL
4- تیپ GT
مشخصات میتسوبیشی اوتلندر PHEV
همانظور که گفتیم، PHEV نسخه هیبریدی اوتلندر میباشد. این خودرو با موتور 2 لیتری با توان 154 عرضه میشود. اوتلندر هیبریدی دو موتور دوجانبه الکتریکی نیز دارد که برای تولید نیروی محرک خود استفاده میکند. یکی از این موتورهای الکتریکی به شکل سری و دیگری به شکل موازی در خودرو نصب شدهاند. این خودرو دارای سه حالت سری، موازی و EV است. اگر راننده حالت EV را انتخاب کند، موتور درونسوز در تعامل با موتورهای الکتریکی این خودرو، قادر به تولید بیش از ۲۱۰ اسب بخار است که برای یک خودرو شاسیبلند شهری هیبریدی عدد بسیار خوبی به حساب میرود.
یکی از مهمترین امکاناتی که این خودرو دارد، سیستم RCTA میباشد. این سیستم اطراف خودرو را تا شعاع 5 متری را آنالیز میکند تا هنگام بیرون آمدن از پارک به خودروی دیگری برخورد نکند. اوتلندر PHEV دارای یک صفحه نمایش 6.1 اینچی است که حالت 360 درجه دارد و تمام سرنشینان به راحتی میتوانند تصاویر را درون این صفحه نمایش مشاهده کنند. نقطه رادار کور و تشخیص عابرپیاده از جمله امکاناتی است که فقط به نسخه هیبریدی اختصاص دارد و در مدل 2014 و 2016 این آپشنها وجود ندارد.
آیا اوتلندر ارزش خرید دارد؟
برای پاسخ به این سوال باید مزایا و معایب این خودرو مورد بررسی کنیم.
مزایا میتوسبیشی اوتلندر
بعد از بررسی تیپهای مختلف اوتلندر و بررسی مشخصات و آپشنهای مختلف این خودرو، نوبت به بررسی مزایا و معایب میتسوبیشی اوتلندر میرسد.
- میتسوبیشی اوتلندر جزء معدود خودروهای کراساوورهایی است به به صورت استاندارد و با سه صندلی تولید میشود. در نتیجه یکی از گزینههای خوب برای خانوادههای پرجمعیت میباشد.
- فضای بار و صندوق عقب اوتلندر بسیار زیاد است. البته زمانی که ردیف سوم صندلیها باز باشد، فضای کمتری خواهیدداشت. اما وقتی صندلیهای ردیف سوم که به صورت تاشو است را جمع کنید، فضای زیادی در اختیار شما قرار خواهد گرفت. فضای داخلی اوتلندر آنقدر زیاد است که حتی با جمع کردن صندلیهای ردیف سوم نیز جای زیادی برای سرنشینان وجود خواهدداشت.
- اگر به دنبال خرید خودرویی با مصرف سوخت بسیار پایین است، اوتلندر هیبریدی جزء بهترین خودروهایی است که میتوانید انتخاب کنید. البته توجه کنید که مدل بنزینی این خودرو از لحاظ مصرف سوخت، عملکرد خوبی ندارد و نسبت به خودروهای دیگر سوخت بیشتری مصرف میکند که این خود از معایب میتسوبیشی اوتلندر به شمار میرود.
- خودروی اوتلندر، از نظر ایمنی در سطح بالایی قرار دارد و توسط موسسات آمریکایی و اروپایی نمره خوبی گرفتهاست. از امکاناتی که باعث ایمنشدن این خودرو میشود میتوان به دوربین 360، 7 عدد کیسه هوا، ترمز کمکی، سنسور فشار باد تایر، سیستم کنترل کشش و کنترل پایداری، سیستم کنترل شتاب ناگهانی (UMS) و کنترل حرکت در سربالایی اشاره کرد.
- همانطور که گفته شد، فضای داخلی اوتلندر به گونهای طراحی شده که هیچ صدایی مانند صدای جاده، موتور و باد به داخل نفوذ نمیکند. همچنین سیستم تعلیق این خودرو از نقاط قوت اوتلندر به شمار میرود و تمام تکانهای ناشی از دستاندازها و چالههای خیابانها و جادهها را خنثی میسازد. همچنین صندلیهای راحت و فضای زیاد باعث راحتی سرنشینان و راننده خواهدشد.
معایب میتوسبیشی اوتلندر
اکنون با تمام مزایای این خودروی ژاپنی آشنا شدهاید. البته میتسوبیشی اوتلندر با داشتن ویژگیهای مثبت بسیار، ایراداتی نیز دارد که نباید از آنها چشمپوشی کرد. در ادامه این ویژگیهای منفی را بیان میکنیم:
- با اینکه اوتلندر فرمانپذیری مناسبی دارد و در مسیرهای مستقیم نیز ثبات خوبی دارد، اما مهمترین عیب آن عملکرد کند گیربکس است. به نقل از همراه مکانیک ” گیربکس CVT در این نسخه بهبودهایی نسبت به نسخه قبلی پیداکرده است. اما همچنان شتاب اولیه در سرعتهای پایین نقطه ضعفی است که در این خودرو دیده میشود و باعثشده بهطورکلی در مقایسه با رقبا اوتلندر کمی کندتر به نظر برسد.. هرچند در سرعتهای بالا این نقطه ضعف کمتر خواهد بود با این حال اوتلندر در جاده و بزرگراهها قطعاً شما را هیجانزده نخواهد کرد تا شتاب را جزو معایب میتسوبیشی اوتلندر بدانیم.”
- طراحی داخلی ضعیف و عدم تقارن داشبورد، یکی دیگر از معیاب خودروی اوتلندر است. البته در زمانی که این خودرو تحت فیس لیفت قرار گرفت، تا حدودی ایرادات ظاهری آن برطرف شد. در طراحی داخلی، از دریچههای کولر سادهای استفاده شدهاست که ترکیب داشبورد را بهم میزند. دکمههای کنترل، نمایشگر وسط داشبورد، پشت آمپر و فرمان خودرو نیز از طراحی قدیمی و سادهای برخوردارند.
- تیپ 3 خودروی اوتلندر از امکانات بسیار کمی برخوردار است. در نتیجه فروش خوبی در بازار ندارد. اما تیپ 5 به دلیل داشتن امکانات بیشتر که در ابتدای مقاله نیز بیان شد، وضعیت بهتری دارد. البته میتسوبیشی تیپ 5 نیز نسبت به سایر رقبای خود، از امکانات کمتری برخوردار است. عدم وجود کروز کنترل هوشمند، اتوپارک، حالتهای رانندگی، رادارهای نقطه کور، تغییر لاین، تصادف جلو و عقب، نویگیشن، نوربالا اتوماتیک و چراغ چرخشی تنها بخشی از معایب میتسوبیشی اوتلندر در مقابل رقبا است. بر خلاف سایر رقبا، میتسوبیشی دریچه کولر مجزا برای صندلهای عقب نیز قرار ندادهاست. 4 حالته بودن صندلی راننده و عدم وجود مموری به همراه تنظیم برقی گودی کمر از دیگر معایب این خودرو میباشد.
تست رانندگی اوتلندر
منبع: خودروبانک
میتسوبیشی اوتلندر چهطور ماشینی است؟
در این مقاله، تمام نکاتی که باید درباره این خودروی ژاپنی بدانید، به طور کامل توضیح داده شدهاست. میتسوبیشی اوتلندر نسبت به رقبای خود، قیمت مناسبتری دارد. اما میتسوبیشی برای کاهش هزینهها از چند بخش چشمپوشی کرده است. از معایب این خودرو میتوان به طراحی داخلی ضعیف، مصرف سوخت بالا، امکانات کمتر نسبت به سایر رقبا و کندبودن گیربکس و جعبه دنده اشاره کرد. البته میتسوبیشی در هر فیس لیفت، سعی کرده تا ایرادات را کاهش داد. به طور کلی، میتسوبیشی برای خانوادههای پرجمعیت مناسب بوده و فضای زیادی دارد. همچنین صندلیهای راحت و سیستم تعلیق قوی و ایمنی بالا از نقاط قوت این خودرو به شمار میرود.
اگر اندازه فضای داخلی و ایمنی بالا برای شما در اولویت است، خودروی میتسوبیشی اوتلندر یکی از گزینههایی است که میتوانید روی آن فکر کنید. اما اگر ظاهر و مصرف سوخت برای شما اهمیت زیادی دارد، بهتر است علاوه بر اوتلندر، خودروهای دیگر را نیز بررسی نمایید. همچنین اگر به دنبال لوازم یدکی میتسوبیشی هستید، حتما به فروشگاه گوهربخش مراجعه نمایید. در این فروشگاه میتوانید علاوه بر لوازم یدکی اوتلندر، لوازم یدکی سایر خودروها میتسوبیشی مانند پاجرو، میراژ و لنسر را خریداری نمایید.